Rekomandime Dietike për Muajin e Ramazanit

Description

REKOMANDIME DIETIKE PËR MUAJIN E RAMAZANIT

 

Jeta shoqërore gjatë muajit të Ramazanit është veçanërisht aktive: besimtarët presin miq ose priten nga  të afërm, miq e të njohur. Ndërkohë, këto vizita janë të përqendruara kryesisht përgjatë kohës së vaktit që ndërpret agjërimin, i cili është një vakt mjaft i bollshëm dhe festiv, ku shërbehen ushqimet më të mira.

Besimtarët agjërojnë gjatë ditës, dhe qëndrojnë zgjuar dhe ushqehen gjatë orëve të mbrëmjes, por pa ushtruar aktivitet fizik. Si pasojë, shumë prej tyre shtojnë në peshë gjatë muajit të Ramazanit, ndërkohë që kontrolli i njerëzve me diabet bëhet më i vështirë për arsye të adoptimit të zakoneve të pashëndetshme të ushqyerjes.

Rekomandime për mënyrën e ushqyerjes dhe kujdesin për shendetin gjatë këtj muaji:

• Këtë vit, agjërimi për Ramazanin përkon me një periudhë stinore me ditë të gjata dhe të nxehta. Besimtarët agjërojnë mesatarisht 15-16 orë në ditë. Gjatë orëve të mesditës, pikërisht atëherë kur edhe temperaturat janë më të larta, është e rëndësishme që të qëndroni në një vend të freskët dhe me hije, të mbrojtur nga dielli. Është e rëndësishme që të plotësohen lëngjet që trupi ka humbur gjatë ditës së agjërimit, duke pirë lëngje përpara, gjatë, dhe në fund të vaktit. Uji është pija që rekomandohet në këto raste. Gjithashtu, duhet të shërbehen ushqime të pasura me ujë, të tilla si supat ose sallatat me perime të freskëta.

• Rekomandohet ngrënia e Syfyrit – një vakt i lehtë përpara fillimit të ditës së agjërimit – çdo ditë; kjo vlen sidomos për grupe të veçanta besimtarësh, të tillë si, të moshuarit, të rinjtë dhe adoleshentët, gratë shtatzëna dhe nënat në periudhën e ushqyerjes me gji, si dhe fëmijët që kanë zgjedhur të agjërojnë. Ky vakt, i cili përbën një mëngjes të lehtë, duhet të përmbajë perime, ushqime të pasura me karbohidrate, të tilla si buka, apo produktet e brumit të grurit, dhe të pasura me proteina, siç janë produktet e qumështit (djathë që nuk është i kripur/gjizë/qumësht dhe/ose vezë, shoqëruar me garniturë frutash ose perimesh të gjelbërta).

• Gjithashtu, rekomandohet që të mos konsumohen së tepërmi ëmbëlsirat e ofruara pas vaktit të Iftarit. Ëmbëlsirat që përdoren zakonisht gjatë Ramazanit përmbajnë sasi të mëdha të shurupit të sheqerit. Ëmbëlsirat e rekomanduara për konsum janë frutat me përmbajte të lartë uji të tilla si shalqini ose pjepri, apo edhe ndonjë frut tjetër i stinës, si p.sh. pjeshkët apo nektarinat.

• Besimtarët duhet të përpiqen për të pakësuar konsumin e ushqimeve të bollshme me yndyrë, veçanërisht mishrat e pasura me përbërje dhjamore, ushqimet që përmbajnë brumë pudre ëmbëlsirash, apo me yndyrë/margarinë ose gjalpë të shtuar. Në vend të skuqjes apo fërgimit, është e këshillueshme që të përdoren metoda të tjera gatimi, të tilla si, vlimi në avull, gatimi në salcë, fërgimi me përzierje vaji në një sasi të vogël dhe pjekja.

• Është veçanërisht i këshillueshëm kufizimi i ushqimeve që përmbajnë sasi të mëdha kripe, si p.sh., salçiçet, mishi i përpunuar e i kripur dhe produktet e peshkut, ullinjtë dhe turshitë, ushqimet e shpejta dhe të lehta, djathrat e kripur, llojet e ndryshme të biskotave të thata të gatshme, sallatat dhe salcat (si majonezë, mustardë, ketchup). Gjatë përgatitjes së vaktit, rekomandohet ulja sa më shumë që të jetë e mundur e përdorimit të kripës, dhe sigurisht, rekomandohet, madje, edhe largimi i kripores nga tryeza e ngrënies.

• Për të përmirësuar shijen e ushqimeve të vaktit, mund të përdoren erëza të ndryshme bimore, të cilat e pasurojnë me aromë dhe shije ushqimin që gatuhet.

• Rekomandohet ngrënia ngadalë, dhe në sasira të përshtatshme me nevojat e gjithësecilit. Vaktet e rënduara me ushqim të tepërt shkaktojë urth dhe siklet.

• Është gjithashtu e këshillueshme që të mos teprohet duke humbur shumë kohë dhe energji me përgatitjen e shumë gjellëve për Iftarin– vaktin që ndërpret agjërimin; pothuajse gjysma e ushqimeve të përgatitura, shpesh, shkon dëm.

• Rekomandohen përpjekjet për të lëvizur sa më shumë që të jetë e mundur dhe për të qenë energjikë gjatë mbrëmjeve, për shembull, duke dale rregullisht për një shëtitje të përditshme.

 

Shembull i një vakt – Iftar

Supë perimesh e gatuar në shtëpi (jo nga përgatesat që tregtohen me supë-pluhur)

Sallatë lakër ose ndonjë lloj sallate me perime të tjera sipas pëlqimit

Perime të mbushura (kungull/patëllxhan/gjethe rrushi)

Gjoks pule i pjekur

Sasi të mjaftueshme uji të pijshëm; ndërkohë që mund të shtohen për të përmirësuar shijen, edhe feta limoni apo gjethe nenexhiku

 

Shembull i një vakti – Syfyr

Dy feta buke

Omeletë me perime ose vezë të ziera fort

Feta të përgatitura nga dy perime të ndryshme

Gjizë ose djathë me erëza dhe vaj ulliri

Çaj bimor

Sasi të mjaftueshme uji të pijshëm

 

Këshilla të shpejta

 

• Mos e shmangni mëngjesin (Syfyrin)! Mëngjesi është vakti më i rëndësishëm i ditës dhe gjatë Ramazanit – është vakti që do t’ju mbajë përgjatë orëve të ardhshme,
• Gjatë Syfyrit dhe Iftarit  hani ushqime me porcione dhe kalori normale,
• Shmangni ushqime e pasura në yndyrë, kripë dhe sheqer.
• Zgjidhni një dietë të pasur me fruta, perime, fasule, thjerrëza oriz dhe drithera
• Pini shumë lëngje dhe shmangni pijet e pasura me caffeine si kafe, çaj, pije energjike ose cola.
• Prisheni agjërimin me një ushqim të lehtë të shëndetshme si hurma arabie – një hov kalorish sheqeri natyror.
• Bisedoni me një profesionist të shëndetit para se të ndryshoni regjimin e ilaçeve për Ramazan.
• Shmangni aktivitetin e tepërt fizik gjatë kohës se agjërimit – në qoftë se ju doni të shkoni në palestër, bëjeni atë pas iftarit.
• Te semuret diabetike para se te fillojne agjerimin duhet te bejne nje kontroll mjekesor (2 muaj me pare) dhe te keshillohen nga mjeku si te mund te perballojne periudhen e agjerimit dhe si te vetekujdesen ne rast hipo/hiperglicemie.